شاخص های جمعیتی و اقلیم

ویژگی‌های جغرافیایی و سیاسی

استان خراسان جنوبی در شرق کشور قرار گرفته و از شمال به استان خراسان رضوی، از جنوب به استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان و از غرب به استان یزد و از شرق به کشور افغانستان محدود شده است. این استان باوسعتی معادل 95388 کیلومتر مربع، 8/5 درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است. براساس آخرین تقسیمات کشوری در سال87 دارای 8 شهرستان( بیرجند، بشرویه، درمیان، سرایان، سربیشه، فردوس، قاینات ونهبندان)، 23 نقطه شهری و 19 بخش و49 دهستان و1812آبادی دارای سکنه است.

تعداد و تراکم جمعیت

بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 جمعیت استان معادل 636420 نفر بوده است که 9/0 درصد از جمعیت کشور را به خود اختصاص می‌دهد. بر این اساس تراکم جمعیت استان در هر کیلومترمربع 7 نفر می‌باشد، این در حالی است که در همان سال، این شاخص در کشور معادل 43 نفر در هر کیلومترمربع بوده است. پراکندگی جمعیت در استان بر پایه خصوصیات جغرافیایی شکل‌گرفته است و قسمت اعظم جمعیت در کوهپایه‌ها و در نزدیکی منابع آب اسکان یافته‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت که سهم جمعیت هر منطقه و میزان رشد آن تابعی از شرایط اقلیمی و توپوگرافی (دسترسی به منابع آب) منطقه است. بیشترین میزان تراکم جمعیت مربوط به شهرستان بیرجند و کمترین آن در شهرستان نهبندان می‌باشد.

نرخ رشد و ترکیب سنی و جنسی جمعیت

میزان نرخ رشد جمعیت استان بر اساس جمعیت سال‌های 1375 و 1385، به میزان 74/1 درصد می‌باشد که مقدار این شاخص در مناطق شهری 08/4 درصد و در مناطق روستایی در حدود 21/0- درصد بوده است. این نرخ رشد بیانگر تخلیه روستاها و مهاجرت روستاییان به شهرها است.

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385، از مجموع جمعیت استان 62/50 درصد را مردان و 38/49 درصد را زنان تشکیل می‌دهند. بنابراین نسبت جنسی در استان 103 به دست می‌آید به عبارت دیگر در مقابل هر 100 نفر زن 103 نفر مرد وجود دارد. از نظر گروه‌های سنی 57/28 درصد در گروه سنی کمتر از 15 سال، 40/64 درصد در گروه سنی 64-15 سال و 02/7 درصد در گروه سنی 65 ساله و بیشتر قرار دارند.

فعالیت، اشتغال و بیکاری

بر اساس نتایج طرح نیروی کار نرخ بیکاری استان در سال 1387، 1/10 درصد و نرخ مشارکت اقتصادی (نرخ فعالیت) 4/39 درصد بوده است. بر همین اساس، از مجموع جمعیت شاغل استان، 7/30 درصد در بخش کشاورزی، 8/33 درصد در بخش صنعت و 4/35 درصد در بخش خدمات مشغول به فعالیت بوده­­اند.

وضعیت آب وهوای استان:

اقلیم استان از نوع خشک و بیابانی است، اما با توجه به موقعیت قرارگیری مناطق پست یا مرتفع، به دو دسته تقسیم می شود:

الف) اقلیم خشک و گرم: شامل دشتها و مناطق هموار مرکز، غرب و جنوب استان

ب) اقلیم خشک و ملایم: که دربخشهای مرتفع شمالی، شمال غربی استان واطراف بیرجند مشاهده می شود.

متوسط بارندگی سالیانه استان دردوره آماری 20 ساله به 131 میلیمتر می رسد که اغلب به صورت بارشهای رگباری  و غیر متناوب است. بارش در نواحی مجاور کویر به حدود 50 میلیمتر تقلیل یافته و در ارتفاعات به حدود 250 میلیمتر افزایش می یابد که متوسط بارندگی در مرکز استان «بیرجند»به 159 میلیمتر می رسد.

حداکثر درجه حرارت مطلق استان 48 درجه سانتیگراد در بشرویه ثبت شده و پایین ترین دمای مشاهده شده  27 ـ درجه سانتیگراد در قاین بوده است. در استان دوره گرما طولانی است و از اواخر اردیبهشت تا اواخر شهریور را در بر      می گیرد و ماههای سرد سال شامل آذر، دی، بهمن، تا اواسط اسفند می باشند.

نتایج سرشماری سال 1390  استان

ضریب نفوذ اینترنت درصد افرادی است که در 12 ماه قبل از سرشماری شخصاً حداقل یک بار از اینترنت استفاده کرده اند به مجموع افراد در همان گروه سنی .

تراکم نسبی جمعیت ، عبارت است از متوسط تعداد افراد جمعیت یک منطقه در هر کیلومتر مربع از مساحت آن منطقه .

 جمعیت استان در سال 1390 :

 جمعیت فعال ( شاغل و بیکار) 10 ساله و بیشتر

متوسط رشد سالانه جمعیت طی سالهای  85-90

منبع : سایت سازمان امور اقتصادی و دارایی استان